تابآوری موززارها در برابر طوفان، موفقیت کشاورزی طبیعی را در آندرا پرادش نشان میدهد
در میانهٔ ویرانی گستردهٔ ناشی از طوفان گرمسیری «مونتا»، سرنوشت کاملاً متفاوت دو موزکار در ایالت آندرا پرادش توجه کشاورزان محلی و حتی دورتر را جلب کرد. هر دو کشاورز در زمینهای کنار هم یک نوع موز کاشته بودند، اما میزان خسارت آنها زمین تا آسمان فرق داشت.
چند ساعت پس از آنکه طوفان مونتا در ۲۹ اکتبر از سواحل آندرا پرادش عبور کرد، «کی. سرینیواسا رائو»، کشاورز خرد از روستای سوگونالانکا در منطقه باپاتلا، با آسودگی در میان بوتههای سرسبز و استوار موز ایستاده بود. اما همسایهاش، «اس. سیواشانکار»، ویران شده بود؛ تمام مزرعهٔ موز او بر اثر بادهای شدید طوفان که با سرعت تا ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت همراه با بارش سنگین بین ماچلیپتنم و کاکینادا به خشکی رسید، سرنگون شده بود. باران سیلآسا و بادهای بسیار شدید، محصولات کشاورزی را در بخشهای وسیعی از آندرا پرادش و تلنگانا نابود کرد.
در میان این ویرانی، تفاوت چشمگیر سرنوشت این دو موزکار آنقدر عجیب بود که کشاورزان بسیاری برای بررسی و مقایسهٔ خسارت به این دو مزرعه سر زدند. در مزرعهٔ سرینیواسا فقط ۵ درصد خسارت وارد شده بود، در حالی که مزرعهٔ یکایکری سیواشانکار بیش از ۶۰ درصد از بین رفته بود. عکسها و ویدئوهای این دو مزرعه خیلی زود در جامعهٔ کشاورزی محلی پخش شد.
سرینیواسا با شگفتی و شادی از طریق تلفن گفت: «همه شوکه شده بودند؛ چون هر دو جا دقیقاً یک نوع موز داشتند، اما نتیجه اینقدر فرق کرد.»
هر دو کشاورز یک رقم موز به نام «بونتا آراتی» را اوایل فوریه کاشته بودند و محصول آمادهٔ برداشت بود. سرینیواسا، که خود را با افتخار «کشاورز طبیعی» مینامد، گفت: «خیلیها آمدند تا گیاهان آسیبدیدهٔ آمادهٔ برداشت را در هر دو مزرعه بشمارند.» در مزرعهٔ او دقیقاً ۴۷ بوته آسیب دیده بود، اما همسایهاش بیش از ۶۰۰ بوته را در یک ایکر از دست داده بود. در هر ایکر معمولاً حدود هزار بوته کاشته میشود. سرینیواسا فقط چهار سال است که تحت مدل «کشاورزی طبیعی» کار میکند؛ روشی بدون کود شیمیایی که زیر حمایت طرح دولتی «کشاورزی طبیعی بیهزینه» یا ZBNF است.
او گفت: «به خاطر هزینهٔ کمتر و قیمت بهتر محصول به سمت کشاورزی طبیعی رفتم، اما هرگز فکر نمیکردم چنین مقاومت شگفتانگیزی در برابر طوفان داشته باشد.»
در دسامبر ۲۰۲۳، زمانی که طوفان میچانگ به سواحل جنوبی برخورد کرد، در روستای چومودووالام در منطقه گونتور، دو مزرعهٔ برنج چسبیده به هم تفاوت جالبی نشان دادند. تصاویر نشان میدادند که برنج کودشیمیاییخورده کاملاً خوابیده و خم شده، اما برنج کشتشده با مدل طبیعی در برابر بادهای مداوم تا ۱۱۱ کیلومتر بر ساعت مقاومت کرده بود. در دسامبر ۲۰۱۸ نیز پس از طوفان پِتای وضعیت مشابهی دیده شد؛ هرچند آن زمان ZBNF هنوز گسترده نبود.
محصولات چگونه از طوفان جان سالم به در بردند؟
پژوهشها نشان میدهد که در زمینهای ZBNF، بوتههای موز ساقههای کوتاهتر و ریشههای بلندتری نسبت به کشاورزی شیمیایی دارند؛ موضوعی که باعث میشود بوتهها در خاک محکمتر لنگر بیندازند و در برابر بادهای شدید دوام بیاورند. کارشناسان میگویند موززارهای کشاورزان طبیعی از نظر اندازهٔ میوه و رشد بوته عملکرد بهتری نسبت به روش شیمیایی دارند. برای مثال، طول خوشهٔ موز در کشاورزی طبیعی بهطور میانگین ۳۰ سانتیمتر است، در حالی که در روش شیمیایی ۲۸ سانتیمتر است. عرض خوشه در روش طبیعی ۳۹ سانتیمتر است، اما در روش شیمیایی فقط ۲۷٫۹ سانتیمتر. قطر ساقهٔ بوتههای طبیعی ۲۶٫۵ سانتیمتر و در روش شیمیایی ۲۵٫۵ سانتیمتر است. ارتفاع متوسط بوتههای طبیعی ۱۲٫۲۳ فوت و در روش شیمیایی ۱۰٫۹ فوت است. تفاوتهایی در عرض برگها و الیاف ساقه نیز وجود دارد. شمار کرمهای خاکی در هر ۲۰ سانتیمتر مکعب خاک در روش طبیعی ۷ عدد و در روش شیمیایی فقط ۲ عدد است. گیاهان قویتر بهطور طبیعی بهتر در برابر باران و باد ایستادگی میکنند. نکتهٔ جالب اینجاست که هیچکدام از دو مزرعه دچار آفت یا بیماری نشده بودند.
یک کشاورز در میان محصول موز آسیبدیده خود در روستای توملورو در منطقه گونتور ایستاده است.
تأثیر اقتصادی طوفان نیز برای این دو کشاورز بسیار متفاوت بود. سرینیواسا که ۳۰ هزار روپیه در یک ایکر سرمایهگذاری کرده بود، احتمالاً تا یک و نیم لک سود میبرد. اما سیواشانکار که حدود ۵۰ هزار روپیه هزینه کرده بود، شاید تنها ۳۰ هزار روپیه به دست آورد؛ یعنی بسیار کمتر از کل سرمایهگذاریاش.
در مورد برنج در زمان طوفان میچانگ نیز همین روند دیده شد. کارشناسان میگویند محصولات کشاورزی طبیعی نه تنها میتوانند طوفانهای شدید را تحمل کنند، بلکه پژوهشها نشان میدهد در برابر تنشهای غیرزنده ناشی از سیل و خشکسالی نیز مقاومت دارند.
کشاورزی طبیعی چیست؟
مدل کشاورزی طبیعی که پیشتر ZBNF نامیده میشد، در سال ۲۰۱۴ آغاز شد و در ۲۰۱۹ نام آن به «کشاورزی طبیعی مدیریتشدهٔ اجتماعی آندرا پرادش» یا APCNF تغییر یافت. این مدل «کاشت میانمحصولی» را ترویج میکند؛ روشی که امکان میدهد گیاهان آب و مواد مغذی مورد نیاز خود را از طبیعت جذب کنند و همزمان سلامت خاک، عملکرد و درآمد کشاورزان خرد را بهطور پایدار افزایش دهند. «در این مدل، میانکاشت نقش مهمی دارد؛ درآمد حاصل از میانمحصولها تمام هزینههای کشت را پوشش میدهد و درآمد محصول اصلی تبدیل به سود واقعی میشود.» این را سابهاش پالهکار، دانشمند کشاورزی و طراح ZBNF توضیح میدهد.
در این روش، کرکهای روی برگ و ساقهٔ گیاه فعالیت میکروبی خاک را زیر سطح زمین تقویت میکنند و ساختار خاک را با توان نفوذ بیشتر بهبود میدهند. این موضوع موجب حفظ بیشتر رطوبت از طریق پوشش گیاهی میانکاشت یا مالچ میشود.
تی. وی. ویسوشوارا رائو از سازمان «ریتو سادھیکارا سمستا» ــ نهادی غیردولتی که برای ترویج و توسعهٔ APCNF تشکیل شده ــ میگوید: «این روش به رشد محصولاتی سالمتر کمک میکند که میتوانند در برابر تنشهای زنده و غیرزنده مقاومت کنند.»
APCNF اکنون بزرگترین گذار جهان به سمت کشاورزی بوممحور است؛ ۶۳۰ هزار کشاورز در حال حاضر از این طریق چالشهای مختلفی مانند معیشت روستایی، دسترسی به غذای مغذی، کاهش تنوع زیستی، تغییر اقلیم، کمبود آب و آلودگی را مدیریت میکنند. رائو میگوید: «هدف APCNF این است که شش میلیون کشاورز را در شش میلیون هکتار زمین دگرگون کند و زندگی ۵۰ میلیون مصرفکننده را بهبود ببخشد.»
منبع: new indian express
